Veelgestelde vragen

Wij zijn onderweg om een Herenboerderij te realiseren. Een eigen boerderij waarmee we grip willen krijgen op wat we eten. Samen met jou willen we dit avontuur aan en ervaring opdoen rondom ‘samen duurzaam voedsel produceren’.

Omdat we misschien nog niet op alle individuele vragen een exact antwoord kunnen geven, hebben we hiernaast veelgestelde vragen en de antwoorden op een rijtje gezet. De lijst wordt regelmatig van een update voorzien.

Veel antwoorden op vragen over een Herenboerderij en wat mensen drijft om Herenboer te worden, komen langs in onderstaand filmpje, gemaakt in de zomer van 2018.

Algemeen

Wat is een Herenboerderij?

Een Herenboerderij is een kleinschalig coöperatief gemengd boerenbedrijf. Een coöperatie van 200 huishoudens is eigenaar en samen hebben ze een boer in dienst die exclusief voor hen, het eten produceert dat ze willen. Zo weet men waar het voedsel vandaan komt en dat het duurzaam geproduceerd is. Denk daarbij aan groenten, fruit, aardappelen, uien en desgewenst aangevuld met vlees van runderen, varkens en kippen. Een Herenboerderij is 15 tot 20 hectare groot en voedt circa 500 mensen.
Zijn er al Herenboerderijen?
Wat krijg je en wat kost het?

Wat kost het?

Voor de opzet van onze boerderij hebben we ongeveer 200 gezinnen nodig, ofwel 500 monden. Meedoen betekent dat je als huishouden lid wordt van de coöperatie en eenmalig 2.000 euro inlegt. De kosten die de boerderij maakt, worden gezamenlijk betaald met de maandelijkse contributie. De hoogte van het bedrag is afhankelijk van de begroting die in de algemene ledenvergadering is vastgesteld en het aantal ‘monden’ dat je afneemt.

Door 2.000 euro in te leggen, wordt je voor onbepaalde tijd voor 1/200 deel eigenaar van de boerderij. Je hebt de mogelijkheid om de boerderij te bezoeken en te zien hoe de producten worden verbouwd. Meewerken mag, maar hoeft niet. Je bent tenslotte Herenboer.

De eenmalige investering maakt de oprichting van een kleinschalige, professionele boerderij mogelijk. Het geld is nodig om zaken als hekken, hokken en watervoorziening te realiseren. De grond waarop we boeren, zal gepacht worden.

Na enige tijd moet de boerderij zichzelf kunnen bedruipen. De Herenboerderij heeft geen winstoogmerk. Houden we toch geld over, dan kunnen de leden besluiten te investeren, of bijvoorbeeld de contributie te verlagen.

Wat krijg je?

Voor dit bedrag ontvang je idealiter elke week gemiddeld 5 soorten groenten, fruit, aardappelen, eieren, rund-, varkens- en kippenvlees. Mensen die geen vlees eten, betalen een gereduceerde bijdrage.

De boer werkt vraag gestuurd. De leden geven aan wat ze willen eten en de boer probeert dat te produceren; uiteraard voor zover de grond en de regelgeving het toestaan. De praktijk is dat we het teeltplan dat achter ons ligt evalueren en gebruik maken van de feedback van de leden-Herenboeren.

Een voorbeeld van een collega Herenboerderij: In het seizoen 2020-2021 teelden zij circa 50 soorten groenten en leverden ze wekelijks gemiddeld 5 soorten groenten uit. Per mond hebben zij per jaar rundvlees (circa 7,5 kg), varkensvlees (8 kg) en indien voorradig kippenvlees ontvangen. Verder kregen ze elke week per mond 3-5 eieren. Het groenteaanbod varieert met de seizoenen, en is uiteraard ook afhankelijk van de (weers) omstandigheden op de boerderij.
Wat is de relatie met Herenboeren Nederland?

Herenboeren Nederland is gestart als een initiatief van enkele bewuste consumenten uit Boxtel. Deze groep heeft het concept van een lokale Herenboerderij bedacht, laten onderzoeken en doorrekenen. Herenboeren Wilhelminapark in Boxtel is de eerste herenboederij van Nederland.
Het idee van de Herenboerderij is zich gaan verspreiden en er kwamen al snel aanvragen uit het hele land. Herenboeren Nederland is intussen uitgegroeid tot een landelijke organisatie van professionals die meerdere lokale initiatieven ondersteunen met hun expertise, zowel bij de oprichting als in de voortgang. Denk daarbij aan juridische vraagstukken, automatisering, onroerend goed zaken, certificeringsprocessen, teeltplannen, verzekeringen, regelgeving en voedselveiligheid.

Voor meer informatie, zie www.herenboeren.nl .

Locatie

Waarom verdient de omgeving van Roermond een Herenboerderij?
Is er al een locatie?

Coöperatie

Wat is nodig om een Herenboerderij op te richten?

Aan de basis van elke Herenboerderij, staan 200 huishoudens die eenmalig 2.000 euro inleggen; geld waarmee de boerderij kan worden ontwikkeld. Verder is er geschikte (pachtbare) landbouwgrond nodig, een areaal van 15 tot 20 hectare volstaat. En een laatste vereiste die we hier noemen, is een boer. Hij of zij is de vakman, van alle markten thuis, en in dienst van de coöperatie. De boer zorgt ervoor dat de Herenboeren het eten krijgen dat ze willen.
Hoe is een Herenboerderij gefinancierd?

Met de eenmalige inleg van 2.000 euro per huishouden, wordt de oprichting van de boerderij betaald. Denk daarbij aan het aanbrengen van irrigatie, hekken, hokken, rasters, eventuele bodemverbetering en de aanplant van bomen, struiken of de aanleg van paden. De jaarlijkse kosten worden begroot en gedeeld door het aantal personen dat van de boerderij eet. Bij jaarlijkse kosten kun je denken aan pacht, aankoop zaai- en plantgoed, dieren en hun voer, salaris van de boer, en mechanisatie. Per certificaat neemt voor 2 tot 5 monden af van de boerderij. Hoe meer monden je afneemt, hoe hoger de wekelijkse contributie en hoe meer je te eten krijgt.
Hoe word ik lid van de coöperatie?

Voor je Herenboer wordt, adviseren we je om 8 weken te proeven van het leven als Herenboer. Bevalt het, dan kun je het het aanmeld- en machtigingsformulier invullen en terugsturen of mailen. Voordat je tekent, is het wel goed om de Statuten en het Huishoudelijk Reglement door te lezen. Bedenk ook voor hoeveel monden je wilt afnemen: per certificaat kan men voor twee tot maximaal vijf monden. Eenpersoonshuishoudens mogen na goedkeuring door het bestuur een half certificaat afnemen dat recht geeft op een “mond”
Als je het formulier terugstuurt, je een ontvangstbevestiging hebt gekregen en het ledencertificaat is betaald, ben je lid. Vanaf dat moment ben je welkom om wekelijks je oogst op te halen. Overigens kunnen zowel natuurlijke personen als rechtspersonen lid worden. Voorwaarde is wel dat je de doelstelling van de coöperatie onderschrijft. Het lidmaatschap wordt aangegaan voor een periode van ten minste drie kalenderjaren. Het lidmaatschap wordt jaarlijks automatisch met een kalenderjaar verlengd.
Hoe werkt de coöperatie?

We hebben een coöperatie met leden. Uit de leden is een bestuur gekozen dat de dagelijkse zaken beheert. Ten minste één keer per jaar is er een ledenvergadering waarin je als lid meebeslist over onder meer de begroting, de veehouderij, het jaarlijkse teeltplan, de logistiek en wat er op en rond de boerderij verder aan activiteiten wordt ontplooid.
Wat doen we als er meer dan 200 huishoudens lid willen worden?

Doorgaans kan een herenboerderij 500 monden voeden, circa 200 huishoudens. Dat is feitelijk het maximum, maar ook het minimum, om met elkaar een kleinschalige boerderij te hebben. De ongeveer 200 huishoudens vormen een groep, men kent elkaar, onderneemt activiteiten op de boerderij, ruilt producten of neemt de boodschappen voor elkaar mee.
Als zich meer dan 200 gezinnen aanmelden is er de mogelijkheid om een nieuwe groep te vormen die zijn eigen kleinschalige herenboerderij opzet.

Productie

Welk eten wordt er geproduceerd?

De bodem van de Herenboerderij bepaalt wat er in technische zin aan groenten en fruit verbouwd kan worden. Maar het is de bodem, en de wensen van de Herenboeren, die bepalen wat er daadwerkelijk op die grond verbouwd gaat worden en welke dieren er gehouden worden. Op de eerste Herenboerderij, die in Boxtel, worden ongeveer 50 soorten groenten verbouwd, staan appel-, peren- en pruimenbomen en lopen varkens, kippen en runderen voor vlees en eieren. Vanzelfsprekend eten de Herenboeren met de seizoenen mee.
Hoeveel eten wordt geproduceerd?

Het teeltplan wordt zo gemaakt, dat er elke week gemiddeld vijf soorten groenten zijn. Verder heeft elk lid recht op een vooraf bepaalde hoeveelheid vlees en eieren. Elke mond die van de boerderij eet, krijgt ongeveer 4 tot 5 kg kippenvlees, 7 tot 8 kg rundvlees en 11 kg varkensvlees inclusief vleeswaren. Vegetariërs eten vanzelfsprekend alleen de groenten en het fruit.
Is een Herenboerderij biologisch?

Officieel niet, feitelijk wel. Biologisch is een officieel door SKAL verleend keurmerk. Iedereen die een biologisch product koopt bij een boer, speciaalzaak of supermarkt, weet dan dat het voldoet aan de criteria van het keurmerk. Binnen de coöperatie verkopen we niet, zijn we onze eigen markt en bepalen we zelf hoe we werken aan een in alle opzichten duurzame voedselproductie. Het is onderdeel van onze zoektocht naar de ‘meest duurzame vorm van landbouw’. We noemen het zelf ook wel natuur gedreven landbouw.

We vinden transparantie en grip op de methode momenteel het belangrijkste sturingselement. Vraag gestuurd voedsel produceren, zo natuurlijk mogelijk; dat is wat ons drijft.

We zoeken naar de draagkracht van de bodem voor voedselproductie, uitgaande van een gezonde bodem in een gezond landschap. Het gebruik van middelen wordt hierbij zoveel mogelijk voorkomen. En mocht het noodzakelijk zijn, dan gebruiken we niet chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen, die in de biologische landbouw zijn toegestaan.

Op de site van Herenboeren Nederland wordt uit de doeken gedaan hoe het zit met Herenboeren en biologisch.